Er is een mooi initiatief aan de gang in Amsterdam om de ''participatieve democratie'' te versterken. In het kader daarvan is dit verslag gemaakt van een interview gemaakt. In blauw zijn de belangrijkste zaken aangemerkt die we hopen mee te geven / te halen uit het deelnemen aan dit beleid-ontwikkel-traject.
+++++
VERSLAG INTERVIEW
Hart voor de K-buurt is een bewoners-initiatief. Hart voor de K-buurt zet zich in voor een betere K-buurt in Amsterdam Zuidoost door de bestaande bewoners initiatieven te versterken, door initiatieven nieuw leven in te blazen en door het aangaan van kruisverbanden. ""Samen de buurt van de toekomst bouwen" ´´Door het te doen worden we het´zijn motto´s. Inmiddels wordt er zelfs in een soort ´sociale incubator-broedplaats' model gewerkt waarin buurtbewoners begeleiding, coaching, financieringssteun en experimenteerruimte kunnen vinden voor hun sociale initiatieven zoals een app tegen eenzaamheid (samen naar evenementen gaan) of een ´mijnbuurtheefttalent´programma om de onstpoorde jongeren uit de buurt te helpen vanuit hun passie voor rap en artistiek talent en Iraanse LGBTI vluchtelingen die een zelforganisatie willen bouwen en meer.
Het initiatief is in 2016 gestart, onder meer vanuit een denktankje voor bewoners´´(foKusgroep) vanuit stadsdeel Zuidoost wat lekker uit de hand is gelopen.
Het is Hart voor de Kbuurt , niet als ‘’organisatie’ maar als ‘’samenwerking van bewoners’’ gelukt om in slechts een jaar tijd de K-buurt van een slapende wijk qua participatie tot een sterk participerende buurt te maken in Zuidoost. Een experimenteerplek voor innovatie in burgerinzet en burgerinvloed. En daarbij alle lagen van de bevolking, leeftijden en culturele achtergronden mee te nemen en te verbinden. En dat voor een belachlijk laag ´nonbudget´. Essentieel is wel hierin dat het gebruik mag maken van een ontmoetingsruimte /leegstaand kantoor in de Klieverink flat, aangeboden door de Key.
Nu is aangetoond dat het mogelijk is om burgerinzet zo breed te verhogen, is de uitdaging voor HartvoordeKbuurt (en de gemeente) om dit te verduurzamen omdat de manier waarop het risiko nu wordt afgewenteld op schouders die dit risikoprofiel niet kunnen dragen simpelweg niet langer houdbaar is.
De K-buurt is van oorsprong een plek waar eerste generatie migranten kwamen wonen. De buurt wordt gekenmerkt door een grote mate van diversiteit van gemeenschappen en een stigma als Ghetto. Het merendeel van de oorspronkelijke bewoners heeft geen sterke sociaaleconomische positie. De sociale samenhang in de buurt was tot voor kort vooral gericht op eigen groepen zoals religieuze en etnische support gemeenschappen. Met de komst van de klusflat Kleiburg is de gentrificatrion definitief ingezet en de enige vraag nog hoe deze zal verlopen. Het initiatief zet daarom in op het versterken van de onderlinge contacten en het samen werken aan het beter maken van de buurt. Het adagium is dan ook om minder samen te praten over doen, maar samen problemen aan te pakken en door samen aan een gemeenschappelijk doel te werken daarmee de participatie te verbeteren en relaties en betrokkenheid te bouwen in de buurt.
Hart voor de K/buurt heeft samen met de buurt ongeveer 30 barrières tot participatie in kaart gebracht / gecrowdsourced, en ziet mogelijkheden deze structureel aan te pakken| op te lossen.
Met Hart voor de K-buurt zijn verschillende protestacties voor buurtverbetering opgezet, waarvan een aantal zeer succesvolle die volop in het nieuws zijn geweest. Ten eerste het protest tegen de stadsdeelplannen om het K-midden gebied ten oosten van Metro Kraaiennest vol te bouwen. Bewoners willen een goede openbare ruimte, een stadsdorpkern. In eerste instantie deden bewoners hun beklag bij het stadsdeel. Het stadsdeel was onvoldoende in staat gehoor te geven aan hun wensen. Om die reden is de buurt naar de Stopera gegaan om in te spreken bij de gemeenteraad Daar werd ingestemd met de wens van de bewoners voor een stadsdorpkern en het ontwerpbestemmingsplan voor een totale herziening vrijgesteld. Ten tweede de actie tegen het plan van de GVB om de metrolijn 53 van station Kraaiennest vanaf 2019 niet langer naar CS te laten rijden.
Maar ook op heel lokaal nivo worden acties gevoerd om verbeteringen tot stand te brengen zoals een enorme inspanning die is geleverd voor iets simpels als een betere locatie van de vuilcontainers bij de flat Klieverink, of de nog voortdurende strijd om een laadlos te behouden voor de Ghanese ondernemer/supermarkt aan de achterzijde van de flat.
Waar gaat het volgens HartvoordeKbuurt mis?
Met de Hart voor de K-buurt actie zette buurtbewoners zich in voor een goede openbare ruimte, een stadsdorpkern als – het hart van de buurt. De oorspronkelijke ontwerpbestemmingsplannen hielden onvoldoende rekening met de behoeften van buurtbewoners. Dat had twee grote achterliggende redenen
Als eerste de beperkte capaciteit-kunde bij stadsdeel om achter de vragen en opmerkingen van bewoners de echte behoeften te duiden, en de verouderde kaders van de planologen van rond de eeuwwisseling ter discussie te stellen
Ten tweede de cultuur, de houding bij stadsdeel ten opzichte van bewoners, die gevoeld wordt als de bevoogdende ouders ten opzichte van kinderen. Dit is misschien begrijpelijk vanuit de tijd dat de migranten de wijk binnenstroomden uit het buitenland, maar met tweede en derde generatie en nieuwkomers niet meer van deze tijd en contraproductief.
Omdat de intitiatiefnemer zag dat er in de buurt op vele dossiers door vele bewoners tegen hetzelfde euvel werd aangelopen , een overheid die de bewoners niet serieus neemt en weer om input vraagt zonder oplossingen produceren, Wat leidt tot een hoop nuttloze energie en frustratie en afhaken van de bewoners en dit - in een structurele aanpak van dit probleem - om een overheid vraagt die niet alleen betrekt (en dan te vaak voor de vorm) maar een overheid die bedient is HartvoordeKbuurt ook begonnen met te kijken in hoeverre een hervorming van stadsdeel mogelijk is gedreven vanuit bewoners. Kun je als bewoners een stukje change-management toepassen op een stadsdeel?
Zo is externe expertise aangetrokken, bijvoorbeeld in de vorm van de UvA die een onderzoek heeft losgelaten op de buurt om via externe expertise aan stadsdeel te laten zien dat bewoners redelijk zijn en aanspreekbaar zijn en partner kunnen zijn, zo wordt de hulp van andere buurten in Amsterdam ingeroepen als een soort ´´ontwikkelingshulp´, de makassarplein community uit Oost heeft zo in buurthuis Bontekraai een bijeenkomst ondersteund voor ook ambtenaren en stadsdeelbestuurders om te laten zien dat het toch echt anders kan. En word af en toe met schocktherapie of humor getracht in ieder geval iets los maken wat anders vast zou blijven zitten https://youtu.be/JDumUnW2JHE ), en wordt gedachtegoed ontwikkeld en gedeeld, bijvoorbeeld in de vorm van Notities aan ambtenaren over participatie ( Participatie,
Niet omdat het moet maar omdat het kan, want we worden er allemaal beter van: www.bit.ly/participatienotitiekbuurtinput tot Social Media https://www.facebook.com/HartVoorDeKbuurt En wordt geïnvesteerd om casusen die op ons af komen terug te voeren of te openbaren, soms licht ironisch, maar altijd met een duiding niet alleen waar het mis gaat maar ook waarom het mis gaat en wat daar aan gedaan kan worden. Initiatiefnemer denkt dat alleen klagen niet helpt om stadsdeel tot andere gedrag te brengen, je moet Staddeelmensen ook helpen zien waar het systeem faalt als je het vanuit de burger bekijkt. Met zoveel dingen op vele verschillende beleidsterreinen die vanuit SDZO over bewoners worden uit gestort is dit echter een mega opgave die veel tijd en energie kost. blog http://hartvoordekbuurt.blogspot.nl/ dient als een verzamelpunt en geeft een goede indruk van de manier waarop bewoners proberen mee te denken met stadsdeel om te komen tot een lokale overheid die bedient ipv enkel betrekt, en dan te vaak voor de vorm
Een derde groot pijnpunt voor HartvoordeKbuurt is dat de kracht van bewoners te vaak wordt ontkracht of geknakt ipv gezocht, gebruikt en versterkt
Zo hadden de bewoners zelf, daartoe ook uitgenodigd, een zeer gedegen plan en methodologie ontwikkeld om samen met de buurt en als buurt de participatie vorm te geven rond K-midden op een manier die de buurt breed en diep zou betrekken. En zo niet alleen een plein, maar ook een buurt te bouwen. Stadsdeel stak daar echter een stokje voor zonder het plan en de methodologie van de bewoners zelfs maar aan te horen en schakelde, tegen de wens van de bewoners, een commercieel bureau in, om de communicatie en inventarisatie rondom de planvorming op zich te nemen. Dit proces loopt nog maar heeft sinds de start teruglopende bezoekaantallen.
De initiatiefnemer ziet daar verschillende redenen voor.
In eerste instantie liftte dit proces mee op de energie die hartvoordeKbuurt wist te mobiliseren voor het onderwerp, maar je ziet nu dat een deel van de buurt begint af te haken. Het commercieel buro lijkt minder in staat de buurt te bereiken op de manier die de buurt triggerred en op een manier die een buurt zelf wel kan.
Een andere is marginalisering van de oorspronkelijke bewoners ten opzichte van de nieuwe bewoners. Recente nieuwbouw en het herontwikkelingsproject zoals de klusflat Kleiburg flat trekken hoger opgeleide, in een groter dan gemiddeld, witte bewoners aan. Dit heeft niet alleen impact op de oorspronkelijke samenstelling van de wijk, maar ook op de mate waarin specifieke groepen bewoners hun stem weten te laten horen. De nieuwe bewoners kunnen het zich meer permitteren om te participeren en weten hun weg te vinden in de bureaucratie, terwijl de oorspronkelijke bewoners twee banen werken, niet over de juiste kennis of vaardigheden beschikken; bijvoorbeeld doordat ze vanuit hun achtergrond niet gewend zijn aan een cultuur waarin inspraak mogelijk is, of omdat ze laaggeletterd zijn. HartvoordeKbuurt probeert steeds een extra effort te maken om juist de bewoners zonder stem toch ook een stem te geven. Zie bv https://youtu.be/n_6NAj-zizI
De acties van Hart voor de K-buurt zijn er niet slechts op gericht om ongewenste besluiten terug te draaien, maar ook om in de gelegenheid gesteld te worden om als bewoners de buurt zelf vorm te geven vanuit de ervaringskennis van buurtbewoners. En constructief ideeën te leveren hoe processen beter kunnen lopen welke zelfs voor de hele stad relevant kunnen zijn. Deze kennis wordt te weinig meegenomen in de politieke besluitvorming bij stadsdeel waardoor buurtbewoners het gevoel krijgen dat er geen rekening wordt gehouden met hun behoeften, en het gevoel hebben dat de buurt niet meer van hun is. En een duurzame opbouw van capability bij bewoners wordt te vaak structureel tegengewerkt. Niet omdat de ambtenaren van slechte wil zijn, maar omdat de structuren en culturen er niet op ingericht zijn om bijvoorbeeld bewoners vertrouwen te geven of kennis toe te dichten.
Het bovenliggende inzicht hier is dat er vele initiatieven, ook op andere terreinen dan het fysieke inrichtingsproces, worden bedacht voor een buurt door externen. Deze plannen en programma´s hebben marginaal zeker een meerwaarde. Maar deze externe interventies knakken vaak ook wat al latent in de buurt aanwezig is. De opportunity cost, de `opportunity lost`, is daarmee veel groter dan de marginale vooruitgang. Maar blijft vaak onzichtbaar. De remedie is te zoeken wat er is in een buurt en dat te ondersteunen, ipv met een programma of oplossing te komen. Voor HartvoordeKbuurt is de lakmoesproef ´de uitnodiging om ergens aan mee te mogen doen´ dan weet je dat het fout zit. Als de vraag is ´hoe kunnen we helpen´dan zit het goed.
Een vierde, meer fundamenteel probleem wat wordt aangekaart door buurtbewoners die betrokken zijn bij Hart voor de K-buurt, is de manier waarop de gemeente haar dienstverlening inricht. Volgens de initiatiefnemer wordt er vanuit het stadsdeel te veel in silo’s gedacht en gewerkt. `´Productie’’ als dimensie is leidend, vaak vanuit RvE’s. Elk van deze silo’s probeert zijn eigen link naar de bewoners te leggen, een eigen infrastructuur te bouwen om met de bewoners in contact te zijn. Hetgeen tot duplicatie leidt en een wirwar aan adviesraden, plusteams, buurtambassadeurs, wijkraden en ga zo maar door. Zo zijn er bijvoorbeeld projecten gericht op het bevorderen van de gezondheid of op onderwijs waarbij buurtbewoners worden uitgenodigd te participeren. Er is geen samenhang tussen deze projecten en de betrokken ambtenaren hebben alleen kennis over hun eigen domein. Bij bewoners komen deze kokers per definitie samen. Bewoners leven nu eenmaal integraal. Nu ligt de last voor het verzorgen van de integrale aanpak te veel bij wie die last het minst kan dragen, de bewoners die een beperkte burgerinzet capaciteit hebben om dit allemaal aan elkaar te knopen. De oplossing is tweeledig: een overheid die gekanteld wordt, die niet primair productiegericht werkt maar primair vraaggericht is ingericht. Iets wat het bedrijfsleven vaak allang heeft ingevoerd. Het gebiedsgericht werken als leidende dimensie ipv slechts de coördinerende dimensie. Een integrale aanpak sluit beter aan op de belevingswereld van bewoners en maakt het mogelijk dat initiatieven elkaar versterken in plaats van naast elkaar bestaan. En dat het ´doelen stapelen´wat bewoners van nature doen, de besparingen gaan opleveren die nu voorbij gaan aan de overheid.
De tweede is vooral aan te haken op de sociale infrastructuur die er al is bij bewoners en die te versterken ipv als overheid een eigen infrastructuur per onderwerp te bedenken. De K-buurt heeft een uniek plan gemaakt om de zelforganisatie van de buurt te versterken via goed functionerende bewonerscommissies per flat-mini/buurtje en deze te supporten door een buurtorganisatie van buurtbewoners voor de buurt. Deze bewonerscommissies staan dicht bij de eigen bewoners en kunnen aanspreekpunt zijn. Deze systematiek dekt per definitie 100% van de bevolkingsvoorraad af. Een grote angst die leeft bij Hart voor de Kbuurt is dat er een participatief democratisch systeem zoals wijkraden wordt bedacht en uitgerold door de centrale stad ´waar je aan mee mag doen´Dat kan voor wijken die een verder ‘’buurt emancipatie stadium’’ zitten zoals Centrum of Zuid heel goed werken. maar voor een buurt als K-buurt krijg je dan weer het altijd participerende smaldeel wat extra invloed krijgt, terwijl bij ons de uitdaging er niet in zit een kleiner deel een grotere invloed te geven, maar om de participatie breed te trekken en dan pas diep. Vandaar de vraag vanuit deze buurt aan de stad om de bottom up zelforganisaties via de bewonerscommissies te supporten, welke ook nog eens zijn in te zetten voor allerlei zaken als armoede bestrijding, schoon,heel en veilig bevordering, rattenbestrijding voorlichting en ga zo maar door. Dit vraagt idd maatwerk per wijk, maar de ene wijk is de andere niet. Voor het bestuurlijk stelsel kan eenvormigheid gevraagd worden. Voor de verdere participatie opzet, de burgerinzet en burgerinvloed, vraagt hartvoordekbuurt maatwerk van de stopera, waarbij een grote rol voor gebiedsgericht werken is weggelegd met graden van vrijheid en budget.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten