16 november 2019

GENTRIFICATION ALERT: Angst voor de ziel van de bijlmer


De 2 wekelijkse jamsessie van Surinaamse bands in café Aquarius heeft het loodje gelegd. Ik heb het nooit alleen als entertainment gezien, maar ook als culturele waarde voor onze Bijlmer. Johnny, de uitbater, en zijn Jams zijn een instituut.



Cafe Aquarius zit aan de plint van flat Klieverink, een mastodont van de originele Bijlmerdroom en heeft 100% sociale huur woningen. In dit café zul je geen hippe biertjes vinden. De klanten drinken het niet, en kunnen het meestal ook gewoon niet betalen.

Sinds enkele jaren probeerde ik het café en de Jam te beschermen en de rust te bewaren tegen de druk vanuit mijn flat waar het natuurlijk wel degelijk overlast geeft. Met een ‘’hotline’’ voor flatbewoners om overlast te melden, ‘’tot 22:00 uur afspraken’’ etc. Dat leek te lukken.

En toen kwam het nieuwe wijkje.

Als een van de laatste projecten in de bijlmer vernieuwing is er een nieuw laagbouw wijkje gebouwd waar vroeger de honingraatflat regeerde. Met een nieuw soort bewoner. De afstand tussen café en het nieuwe wijkje is een stuk groter dan met de flatbewoners die erboven wonen.



En ‘’afstand’’ niet alleen in fysieke zin. De komst van de nieuwe bewoners lijkt de tipping point te zijn geworden. Er is recent overleg geweest met oa politie n.a.v. klachten. De Jamsessie heeft het loodje gelegd, opgeofferd door het cafe om in ieder geval het café zelf te kunnen blijven uitbaten

De 2 wekelijkse Jamsessie-op-donderdag speelde zich binnen af, maar cafébezoekers gaan nog wel eens buiten staan en praten daar hun zaakjes uit. Op een manier zoals ze al jaren gewend zijn in de Bijlmer waar leven in de buitenruimte immers net als het ademen van zuurstof is. Maar de nieuwe bewoners aan de overkant van de straat weten de weg naar bestuurders en instanties te vinden.
Bestuurders houden bijvoorbeeld spreekuur, en dat is heel goed, Maar wie tekenen daarvoor in? Bezoekers van cafe Aquarius zul je er niet zien, toch vooral de rechterbovenkant van dit plaatje die het hele register van inspraakmogelijkheden, klachtenprocedures kennen en gebruiken. Dat is natuurlijk hun goed recht. Maar gaat voorbij aan het feit dat dit soort procedures vaak zijn bedacht door mensen van rechtsboven en daarom mensen van rechtsboven bovenmatig goed past.



We leven in bubbles tegenwoordig en je bubblepositie bepaalt heel veel. En de linkeronderkant? Hoe zijn de mensen die het Jam cafe vormgeven en er kwamen gehoord? Zijn die gehoord, zijn ze actief opgezocht omdat voor hen het systeem van ‘je mag assertief naar voren stappen’’ niet werkt? Hoe worden hun belangen, als mensen die toch al heel vaak heel weinig hebben in het leven, gewogen tegen de belangen van mensen in het nieuwe wijkje die vaak heel veel hebben; baan, huis, auto, access etc Worden mensen linksonder, naast dat ze wat mogen zeggen, ook echt gehoord? Het is het soort mens waar vaak op wordt neergekeken. Of erger nog, gewoon ‘’onzichtbaar’’ zijn voor mensen die zich rechtsboven bewegen. Terwijl als je dieper kijkt, de rijkdom aan menselijkheid en warmte steeds weer een openbaring is.

Ik sprak er verschillende keren over met Johnny, Vroeger was hij ook een strijder zoals er zo mooi zovelen zijn geweest in de historie van de Bijlmer. Maar hij heeft zijn vertrouwen in praten met de overheid allang opgegeven. ‘’Mike, ik bewonder wat je doet, maar ze doen toch wat ze willen, wat goed is voor het soort mensen wat op hun frequentie zit. ‘’

Is er een manier te voorkomen dat de bewoners van voorheen hun leefwijze moeten aanpassen aan wie de buurt binnenkomt maar om wie ze niet hebben gevraagd? Een groep waar weinigen van hebben gestreden toen de buurt een puinhoop was, maar er wel nu de vruchten van komen plukken. Een groep waar ook nog eens een enorme onbalans in macht en kracht mee bestaat. Die al gauw als een stoomwals over de linkeronderkant heen gaan en hun eigen rechtsboven leefwijze als norm installeren. Wat vanuit het perspectief vanuit de nieuwe bewoner ook heel logisch is. Maar logisch en goed zijn twee verschillende zaken.

Is het een idee om nieuwe bewoners te laten tekenen voor het soort plek waar ze komen wonen? Niet ‘’wonen rustig in het groen’’ maar Urbaan, levendig, grootststedelijk en bruis. Waar de BBQ-buiten-met-muziek-erbij tot cultureel erfgoed verklaard zouden moeten worden.

In een eerder stadium heb ik een paar keer met Johnny gesproken over een soort marketing outreach naar de rest van de buurt. Met het idee dat als er wat nieuwe bewoners ook eens zouden komen en genieten van de Jamsessie, er dan een betere afweging zou komen tussen overlast en de waarde van bruis in de buurt. Die outreach is er om allerlei redenen nooit van gekomen. Toch blijft inzetten op elkaar leren kennen en solidariteit in de buurt een belangrijk instrument. Ook omdat vele nieuwe bewoners wel degelijk de waarde zien van het unieke karakter van de buurt en daar van genieten. Maar ya, NIMBY blijft een obstakel...

Of ligt de sleutel bij de beleidsmakers, instanties die hun beslisproces best eens mogen aanpassen en ‘’breed en diep luisteren’’ mogen gaan toepassen ipv een ‘we horen wie stapt naar voren’ systeem. En ook een weegfactor mogen toepassen voor bubblepositie en individueel versus groepsbelang. Want, hoeveel kapitaalkrachtige nieuwe bewoners we ook erbij krijgen, als onze Bijlmer zijn ziel verliest, worden we collectief allemaal armer.

 Peace

PS Lees gedachten over hoe een meer evenwichtig krachtenveld gecreëerd kan worden op deze blogpost https://hartvoordekbuurt.blogspot.com/2019/11/overheid-hoort-graag-de-stille-bewoner.html




Geen opmerkingen:

Een reactie posten